داستان مشهور چهار مرد که فیلی را در تاریکی لمس می‌کنند تا به ماهیت آن پی ببرند در مثنوی مولوی آمده‌است. اما اصل داستان به وداهای سانسکریت برمی‌گردد که قدیمی‌ترین سروده‌های مقدس مذهب هندوان است و ‌در حدود ۱۳۰۰ تا ۱۵۰۰ سال پیش از میلاد تألیف شده‌است. داستان تمثیلی‌ست در بیان تشخیص میان ظاهر و واقعیت، مسئله‌ای که فیلسوفان، دانشمندان و عرفا را قرن‌ها به‌ خود مشغول کرده‌است. بنا بر این روایت، گروهی در تاریکی شب با فیلی به دهی وارد می‌شوند. اهالی ده، که تا به آن روز چنین حیوانی را ندیده بودند، بی‌صبرانه و کنجکاوانه می‌خواهند که بدانند فیل چگونه حیوانی است. پس به‌جای اینکه تا رسیدن روز صبر کنند، چهار نفر از اهالی ده تصمیم می‌گیرند که شبانه به اسطبل بروند و حیوان را در تاریکی بررسی کنند. هریک از چهار نفر به قسمتی از فیل دست می‌زنند و بر اساس آنچه لمس کرده‌اند درباره‌ی فیل نتیجه‌گیری می‌کنند. یکی به گوش فیل دست می‌زند و نتیجه می‌گیرد که فیل پهن و نازک است. دیگری به پای فیل دست می‌زند و نتیجه می‌گیرد که فیل مانند ستونی‌ست استوار. مولوی می‌گوید که اگر این چهار نفر شمعی روشن می‌کردند و فیل را با هم می‌دیدند، اختلاف‌نظرشان از میان می‌رفت و به‌جای ظواهری که لمس کرده بودند حقیقت فیل را درک می‌کردند.

ادامه…

نوشته‌ی پیش رو، خلاصه‌ی قسمتی از تز دکترای تریسی برنت (Tracey Burnett) در رشته‌ی محیط‌زیست از دانشگاه برکلی است. تریسی سال‌ها در تبت به مطالعه‌ی زبان و فرهنگ تبتی پرداخت و پس از آشنایی با جامعه‌ی چادرنشینان تصمیم گرفت که درباره‌ی این شیوه‌ی زندگی تحقیق میدانی انجام دهد. زندگی چادرنشینان بر اساس یک اکولوژی بومی، با احترام به محیط‌زیست و پاس‌داشتن ارزش‌هایی کهن نظیر خدمت، آزار‌نرساندن و مشارکت بنا شده‌است. اهمیت این پژوهش از یک طرف ضبط فرهنگی رو‌به‌زوال است که با روند رو‌به‌افزایش جهانی‌شدن به‌زودی از میان خواهد رفت. از طرف دیگر، این پژوهش تعریفی متفاوت از معنویت ارائه می‌‌دهد، تعریفی در راستای احترام به محیطزیست و هماهنگی با جانداران و زمین و آب و خاک. بی‌شک، بحران محیطزیست یکی از مهم‌ترین چالش‌های زندگی در قرن بیستم‌ویکم است. اگرچه نمی‌توان به گذشته بازگشت و زندگی چادرنشینی را جایگزین شهرنشینی و جهانی‌شدن کرد، باز هم می‌توان از ارزش‌های این اکولوژی‌های بومی برای ترمیم رابطه‌ی بشری با محیط‌زیست کمک گرفت.

ادامه…