حکایت پیر دل‌آگاه و جوان خودخواه

دکتر علیرضا نوربخش

طرح از: الناز معصومیان

بود‭ ‬پیری‭ ‬در‭ ‬جوانمردی‭ ‬شهیر
خدمتش‭ ‬کرده‭ ‬فقیر‭ ‬و‭ ‬هم‭ ‬امیر

روزها‭ ‬در‭ ‬مزرعه‭ ‬مشغول‭ ‬کار
تا‭ ‬که‭ ‬دخلی‭ ‬آیدش‭ ‬آن‭ ‬باوقار

در‭ ‬جوار‭ ‬لطف‭ ‬او‭ ‬مردم‭ ‬کریم
در‭ ‬سرای‭ ‬دولتش‭ ‬ناز‭ ‬و‭ ‬نعیم

مردمان‭ ‬از‭ ‬شهرها‭ ‬سویش‭ ‬شدند
تا‭ ‬که‭ ‬گیرند‭ ‬از‭ ‬محبت‭ ‬چند‭ ‬پند

او‭ ‬به‭ ‬گفتارش‭ ‬دل‭ ‬مردم‭ ‬نواخت
سازگاری‌ها‭ ‬به‭ ‬کردارش‭ ‬بساخت

بود‭ ‬راه‭ ‬مهرورزی‭ ‬پیشه‌اش
چون‭ ‬محبت‭ ‬بود‭ ‬اصل‭ ‬و‭ ‬ریشه‌اش

روزی‭ ‬آمد‭ ‬از‭ ‬بلادی‭ ‬دوردست
نزد‭ ‬او‭ ‬مردی‭ ‬به‭ ‬احوالات‭ ‬پست

گفت‭ ‬جایم‭ ‬ده‭ ‬در‭ ‬این‭ ‬ملک‭ ‬غریب
چون‭ ‬ندارم‭ ‬هیچ‌کس‭ ‬جز‭ ‬تو‭ ‬حبیب

من‭ ‬تو‭ ‬را‭ ‬همدم‭ ‬شوم‭ ‬در‭ ‬خانه‌ات
تو‭ ‬مرا‭ ‬شمعی‭ ‬و‭ ‬من‭ ‬پروانه‌ات

تا‭ ‬که‭ ‬هستم‭ ‬تو‭ ‬دگر‭ ‬کاری‭ ‬مکن
ور‭ ‬کنی‭ ‬کاری‭ ‬به‭ ‬اجباری‭ ‬مکن

پیر‭ ‬گفتش‭ ‬ای‭ ‬جوان‭ ‬بی‌پناه
خوش‭ ‬در‭ ‬این‭ ‬خانه‭ ‬تو‭ ‬باشی‭ ‬در‭ ‬رفاه

چند‭ ‬گاو‭ ‬و‭ ‬بز‭ ‬در‭ ‬اینجا‭ ‬مانده‌اند
که‭ ‬همه‭ ‬بیچاره‭ ‬و‭ ‬درمانده‌اند

همچنین‭ ‬مهمان‭ ‬بسی‭ ‬آید‭ ‬مرا
خدمت‭ ‬ایشان‭ ‬تو‭ ‬کن‭ ‬در‭ ‬این‭ ‬سرا

آن‭ ‬جوان‭ ‬خوشحال‭ ‬شد‭ ‬از‭ ‬لطف‭ ‬پیر
گفت‭ ‬ممنونم‭ ‬ز‭ ‬تو‭ ‬ای‭ ‬شاه‭ ‬و‭ ‬میر

چند‭ ‬روزی‭ ‬او‭ ‬به‭ ‬خدمت‭ ‬گشت‭ ‬شاد
در‭ ‬درون‭ ‬مطبخی‭ ‬با‭ ‬توش‭ ‬و‭ ‬زاد

با‭ ‬خود‭ ‬اندیشید‭ ‬بعد‭ ‬از‭ ‬مدتی
من‭ ‬کجا‭ ‬یابم‭ ‬چنین‭ ‬خوش‌‭ ‬فرصتی؟

این‭ ‬مکان‭ ‬در‭ ‬اصل‭ ‬ملاّکش‭ ‬منم
سرور‭ ‬و‭ ‬صاحب‭ ‬بر‭ ‬این‭ ‬خاکش‭ ‬منم

این‭ ‬جماعت‭ ‬خوبی‭ ‬و‭ ‬نیکو‭ ‬کنند
گر‭ ‬به‭ ‬آنان‭ ‬ظلم‭ ‬گردد‭ ‬خو‭ ‬کنند

پس‭ ‬شروع‭ ‬کرد‭ ‬او‭ ‬به‌زشتی‭ ‬خلق‌وخو
گشت‭ ‬خلقی‭ ‬ناامید‭ ‬از‭ ‬خلق‭ ‬او

بس‭ ‬شکایت‭ ‬کرد‭ ‬از‭ ‬او‭ ‬در‭ ‬نزد‭ ‬پیر
هم‭ ‬ضعیف‭ ‬و‭ ‬هم‭ ‬قوی‭ ‬و‭ ‬هم‭ ‬فقیر

کی‭ ‬بود‭ ‬ما‭ ‬را‭ ‬ز‭ ‬او‭ ‬آسایشی
نبود‭ ‬اینجا‭ ‬راحت‭ ‬و‭ ‬آرامشی

پیر‭ ‬برخواند‭ ‬آن‭ ‬جوان‭ ‬را‭ ‬در‭ ‬کنار
گفت‭ ‬چون‭ ‬کردی‭ ‬همه‭ ‬مردم‭ ‬تو‭ ‬زار؟

آن‭ ‬جوان‭ ‬آشفت‭ ‬بر‭ ‬پیر‭ ‬شکیب
کی‭ ‬بود‭ ‬جای‭ ‬شکایت‭ ‬ای‭ ‬نجیب؟

تو‭ ‬خودت‭ ‬گویی‭ ‬که‭ ‬باید‭ ‬لطف‭ ‬کرد
در‭ ‬حق‭ ‬آن‌کس‭ ‬که‭ ‬بی‌مهر‭ ‬است‭ ‬و‭ ‬سرد

کیستند‭ ‬ایشان‭ ‬که‭ ‬داری‭ ‬در‭ ‬بساط
باید‭ ‬آنان‭ ‬لطف‭ ‬آرند‭ ‬در‭ ‬صراط

گر‭ ‬به‭ ‬آنان‭ ‬من‭ ‬بدی‭ ‬آرم‭ ‬به‭ ‬پیش
در‭ ‬مقابل‭ ‬مهر‭ ‬باید‭ ‬دین‭ ‬و‭ ‬کیش

پیر‭ ‬گفتا‭ ‬ای‭ ‬جوان‭ ‬خود‌فریب
این‭ ‬چنین‭ ‬برهان‭ ‬بباشد‭ ‬بس‭ ‬غریب

این‭ ‬چه‭ ‬توجیه‭ ‬است،‭ ‬این‭ ‬بس‭ ‬احمقی‌ست
زورگویی‭ ‬در‭ ‬خیالت‭ ‬منطقی‌ست

گرچه‭ ‬لاشرط‭ ‬است‭ ‬مهر‭ ‬و‭ ‬راستی
تو‭ ‬مکن‭ ‬ظلمی‭ ‬که‭ ‬باشد‭ ‬کاستی

گر‭ ‬جواب‭ ‬مهر‭ ‬را‭ ‬با‭ ‬کین‭ ‬کنی
روح‭ ‬خود‭ ‬را‭ ‬تو‭ ‬بسی‭ ‬چرکین‭ ‬کنی

جای‭ ‬تو‭ ‬کی‭ ‬باشد‭ ‬اینجا‭ ‬ای‭ ‬جوان
جمع‭ ‬کن‭ ‬اسباب‭ ‬خود‭ ‬را،‭ ‬رو‭ ‬روان

می‌نشاید‭ ‬گرگ‭ ‬را‭ ‬در‭ ‬جمع‭ ‬ما
کی‭ ‬بود‭ ‬زشتی‭ ‬میان‭ ‬ما‭ ‬روا

پس‭ ‬به‭ ‬خشم‭ ‬آمد‭ ‬جوان‭ ‬بار‭ ‬دگر
گفت‭ ‬او‭ ‬ای‭ ‬پیر‭ ‬تنها‭ ‬بی‌ثمر

این‭ ‬چه‭ ‬لطفی‭ ‬تو‭ ‬کنی‭ ‬در‭ ‬حق‭ ‬من؟
کس‭ ‬نکرده‭ ‬این‌چنین‭ ‬با‭ ‬هیچ‌تن

تو‭ ‬مرا‭ ‬فرصت‭ ‬بده‭ ‬تا‭ ‬باز‭ ‬هم
خدمت‭ ‬مهمان‭ ‬کنم‭ ‬ای‭ ‬محتشم

گفت‭ ‬رو‭ ‬زینجا‭ ‬تو‭ ‬ای‭ ‬مرد‭ ‬لئیم
راندنت‭ ‬زینجا‭ ‬بود‭ ‬لطفی‭ ‬عظیم

لطف‭ ‬ما‭ ‬انواع‭ ‬گوناگون‭ ‬بود
گاه‭ ‬با‭ ‬مهر‭ ‬است‭ ‬و‭ ‬گه‭ ‬بی‌چون‭ ‬بود

گاه‭ ‬با‭ ‬تندی‌ست‭ ‬گه‭ ‬بی‌اعتنا
تا‭ ‬دگرگون‭ ‬سازم‭ ‬احوال‭ ‬شما

آنچه‭ ‬من‭ ‬در‭ ‬حق‭ ‬تو‭ ‬خواهم‭ ‬کنون
لطف‭ ‬باشد‭ ‬گر‭ ‬بدانی‭ ‬بس‭ ‬فزون