
مرید و مراد، مصاحبهای با یکی از مشایخ صوفيه
توسط: دکتر صفورا نوربخش
ترجمه: حمید دهدشتی، غزال سرمدیراد
مصاحبهی حاضر با حسین کاشانی، یکی از مشایخ سلسلهی نعمتاللهی، ضمن گرامیداشت دکتر جواد نوربخش، گفتوگوی روشنگرانهایست درمورد رابطهی مرید و مراد در طی طریق در تصوف و اینکه چگونه پیر مریدان را در راه رسیدن به حقیقت راهنمایی میکند.

دکتر محمّد جعفر محجوب نویسنده، محقق، مترجم و فرهنگپژوه سرشناس ایرانیست که بسیاری از مقالات او در مجلهی صوفی به چاپ رسیدهاست. او سالها استاد زبان و ادب فارسیدر دانشگاه تهران بود و در سال ۱۳۵۸شمسی سمت ریاست فرهنگستان زبان و ادب و هنر ایران را نیز بر عهده داشت. مقالهی سیری در آثار منظوم شیخ فریدالدین نگاهیست تحقیقی به چندی از آثار این شاعر و عارف بزرگ ایران.

حافظ، پیش از آنکه در مقام یک شاعر مورد مطالعه باشد، متفکریست که پس از سالیانی آموختن و تجربه در کنار اهل مدرسه، نشستوبرخاست با اهل خانقاه، پیوستن به طبقهی حاکم و راهیافتن به دربارها، و سرانجام نومیدی از همهی آن آشنایان ناآشنا، خود را «غریبی در وطن» یافته که از یکسو با زاهد و صوفی و شیخ و واعظ و مفتی و قاضی و فقیه و محتسب شهر سرِ سازش ندارد و فاش میگوید که «چون نیک بنگری، همه تزویر میکنند» و از سوی دیگر برای بازگفتن این درد بیدرمانِ قرون و اعصار، در زمانهی خود، جامعهی بیداری نمیبیند تا کوس این رسوایی را بر سر بازار تاریخ بکوبد، هرچند گهگاه دل به دریا میزند و همین کار را میکند.

تعليمات شیخ ابوسعید ابوالخیر که نشانگر شخصیت والا و کمنظیر او در تاریخ تصوف ایرانی است، بیش از هرچیز مبیّن این حقیقت است که وی در زندگانی طولانی و پرهیاهو و سرشار از معنویت خود، زاهدی گوشهنشین و تارک لذات دنیوی و گرفتار رنجواندوه نبودهاست، بلکه پیر میهنه از همهی سرخوشیهای زندگی مادی بهکمال بهره میگرفتهاست.

موسیقی سنتی ایرانی مانند هر هنر دیگر معنوی از سکوت برخیزد و آرامش و صلح آن حقیقت سرمدی را که جاویدان و مافوق هرگونه تعیین و تشخص است در قالب اصوات، که متعلق به عالم صورت و مظاهر است، متجلی سازد. تصوف و تأثیر آن در موسیقی، مقالهایست تحقیقی از دکتر سید حسین نصر دربارهی تأثیر تصوف در موسیقی سنتی ایرانی.

سخن از شمس تبریز همیشه سخن از مولانا جلالالدین محمد است، زیرا آنچه با قطع و یقین دربارهی شمس میتوان گفت همان است که در سال های ۶۴۲ تا ۶۴۵ ق در قونیه اتفاق افتاده و در تمام آن وقایع، شمس و مولانا جلالالدین هر دو قهرمان داستاناند. طلوع و غروبِ شمس تبریز در قونیه، مقالهایست تحقیقی از دکتر محمد استعلامی، استاد دانشگاه مکگیل در کانادا.

یوسف در اشعار مولانا جلال الدین رومی
پروفسور آنماری شیمل
ترجمه: سیما حمزهای نژاد – ویرایش: کریم زیّانی
یوسف در اشعار مولانا جلال الدین رومی، متن سخنرانی پروفسور آنماری شیمل، استاد پیشین دانشگاه هاروارد در کنفرانس میراث تصوف ایرانی در قرون وسطی (دسامبر ۱۹۹۰ – دانشگاه لندن) است.